UE zmienia świat online! O DMA i DSA słów kilka.
UE zmienia świat online!
Unia Europejska pracuje nad unowocześnieniem przepisów regulujących usługi cyfrowe. Aktualnie trwają prace nad dwoma regulacjami, które mają stworzyć jednolity zestaw przepisów mających zastosowanie w całej UE, tj. – aktem o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act – DMA) i aktem o usługach cyfrowych (Digital Services Act – DSA). Obie regulacje mają stanowić standardy dla Internetu na najbliższe lata, a przede wszystkim zmienią przestarzałe zasady z dyrektywy z 2000 r. o handlu elektronicznym. Chociaż ww. akty są dostępne aktualnie w formie projektów, a na ich ostateczną treść należy jeszcze poczekać, to jednak już teraz warto zapoznać się z ich założeniami.
Celem aktu o rynkach cyfrowych (DMA) jest przede zapewnienie równych warunków działania w Internecie wszystkim firmom niezależnie od ich wielkości. Zawarte w nim zapisy dotyczą platform, które pełnią funkcję tzw. „strażników dostępu” w sektorze cyfrowym i są kanałem dotarcia dla małych i średnich przedsiębiorstw do ich klientów. Nie jest tajemnicą, że to właśnie duże platformy internetowe, np. jak Google, Amazon, Apple mają przewagę nad konkurentami i znacząco wypływają na sposób funkcjonowania gospodarki czy nawet na procesy społeczne. Często to właśnie te duże platformy poprzez swoją ugruntowaną pozycję i coraz mocniejsze rozwiązania sieciowe, decydują o wyborach konsumentów i przyszłych innowacjach, a więc służą jako „strażnicy dostępu” pomiędzy firmą a użytkownikiem.
DMA ma stanowić prawną odpowiedź na wzrost nieuczciwych praktyk biznesowych ze strony technologicznych gigantów. Akt o rynkach cyfrowych ma wspierać innowacyjność, wzrost i konkurencyjność oraz pomóc mniejszym firmom i start-upom konkurować z dużymi przeciwnikami. Szereg zakazów, które przewiduje DMA, daje nadzieję na ograniczenie nadużyć wobec użytkowników, zwłaszcza jeśli chodzi o profilowanie i zmuszanie ich do korzystania z określonych rozwiązań dostarczanych przez dominujące platformy. Wśród zakazów z DMA jest m.in. zakaz zmuszania użytkowników do korzystania z różnych usług tej samej platformy: w praktyce może to oznaczać, że telefon z Androidem nie będzie wymagał od użytkownika założenia konta Google czy zakaz preferowania własnych usług: np. Apple nie będzie mógł narzucić użytkownikom swoich urządzeń korzystania z przeglądarki Safari.
Kolejną częścią omawianych zmian jest akt o usługach cyfrowych (DSA), który przede wszystkim reguluje zagadnienia związane z moderacją treści, targetowaniem reklam i wykorzystywaniem algorytmów do rekomendowania treści. W tym przypadku, przepisy DSA wpłyną bezpośrednio na użytkowników Internetu. Zgodnie z proponowanymi zmianami, to użytkownik będzie mógł zdecydować, czy zgadza się na ukierunkowane reklamy czy nie. DSA ustanawia również minimalny standard przejrzystości dla algorytmów, które platformy wykorzystują do personalizowania i rekomendowania treści, np. szeregowania postów na wallu Facebooka czy wyświetlaniu rekomendacji na YouTube. Platformy będą musiały poinformować swoich użytkowników o głównych parametrach, które wykorzystują ich systemy. Nowe zasady pozwolą też użytkownikom zupełnie zrezygnować z personalizacji (i np. wyświetlać treści chronologicznie). Dodatkowo, nowe przepisy mają pomóc chronić użytkowników przed nielegalnymi i szkodliwymi treściami dostępnymi w Intrenecie poprzez usprawnienie procedury zgłaszania naruszeń, a decyzje o usunięciu danej treści będą zapadały w sposób bardziej przejrzysty. Przyjęto zasadą „co jest zakazane offline, musi być zakazane online”.
Co ciekawe, prace nad pakietem Digital Services Act trwają. 20 stycznia 2022 r. Eurodeputowani przyjęli DSA, w przypadku DMA miało to już miejsce w grudniu 2021 r. Nowe przepisy muszą być teraz zaakceptowane przez unijną Radę, złożoną z przedstawicieli rządów państw członkowskich, w tym Polski. Kiedy obie instytucje wypracują swoje wersje, rozpoczną się formalne trójstronne negocjacje, w których Komisja Europejska, Parlament Europejski i Rada Europejska ustalą ostateczny kształt przepisów.
Autorką artykułu jest Aplikantka adwokacka/ Junior Associate Weronika Pikusa.