Czy kontrola WIOŚ u posiadaczy odpadów jest zawsze konieczna?

Niedawno zwracaliśmy uwagę na kwestię możliwości stosunkowo prostego uniknięcia sporów kompetencyjnych w postępowaniach toczących się na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Nowela) [Spory kompetencyjne w sprawach o zmianę zezwoleń i pozwoleń wydanych na rzecz posiadaczy odpadów – czy można ich uniknąć?]

Jakkolwiek Naczelny Sąd Administracyjny przedstawił już swoje stanowisko w zakresie sporów kompetencyjnych (przykładowo wyrok z dnia 25 lutego 2020 roku, OW 141/19), to oczywiste jest, że warto ich unikać i przyspieszyć uzyskiwanie niezbędnych zezwoleń i pozwoleń.

W przedmiotowych sprawach pojawia się jednak kolejny problem, który dla przedsiębiorców gospodarujących odpadami ma wymiar praktyczny.

Chodzi mianowicie o to, czy w każdym toczącym się postępowaniu niezbędne będzie przeprowadzenie kontroli przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (WIOŚ).

Jakkolwiek wiele organów stoi na stanowisku, że taka kontrola jest zawsze obowiązkowa, to istnieje szereg argumentów, z których wynika, że w przypadku gdy przedsiębiorca złożył wniosek w trybie art. 14 Noweli tylko dlatego, że obliguje go do tego przepis prawa i nie zamierza wprowadzić żadnych zmian w działaniu instalacji, to kontrola jest zbędna, a wręcz niemożliwa.

Zgodnie z treścią art. 41a ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach: W przypadku istotnej zmiany zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów stosuje się przepisy ust. 1-5a.

Z wyjaśnień Ministerstwa Środowiska z dnia 14 stycznia 2019 r., DGO-I.070.83.2018.AT wynika, że: „Kwestia uznania określonej zmiany decyzji administracyjnej za istotną powinna być rozpatrywana indywidualnie w każdym przypadku, w odniesieniu do określonego stanu faktycznego, w tym zakresu wniosku. W związku z powyższym właściwy organ dokonuje indywidualnej oceny czy w konkretnym przypadku taka zmiana jest istotna”.

Już więc z tego względu nie można niejako z automatu poddać instalacji kontroli WIOŚ.

Pozostaje jednak kwestia wykładni pojęcia „istotnej zmiany zezwolenia”, bowiem brak jest ustawowej definicji w tym zakresie.

W związku z powyższym warto posiłkować się definicją „istotnej zmiany instalacji” określonej przepisem art. 3 pkt 7 ustawy z 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska, który pod tym pojęciem rozumie taką zmianę sposobu jej funkcjonowania lub jej rozbudowę, która może powodować znaczące zwiększenie negatywnego oddziaływania na środowisko.

Jeżeli więc wniosek, o którym mowa w art. 14 ust. 1 Noweli ma charakter czysto formalny (tj. w funkcjonowaniu instalacji nic się nie zmieni), to oczywiste jest, że nie będziemy mieli do czynienia ze znaczącym zwiększeniem negatywnego oddziaływania na środowisko. W konsekwencji art. 41a ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach nie będzie miał zastosowania.

Warto zauważyć, że taka argumentacja zdaje się przemawiać przez stanowisko Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska wyrażone w jednej ze spraw.

Co jednak w przypadku, gdy organ prowadzący postępowanie odrzuca powyższe rozumowanie twierdząc, że istotna zmiana zezwolenia nie jest istotną zmianą instalacji?

Na szczęście istnieją jeszcze inne argumenty prawne. Przykładowo można wskazać konieczność rozstrzygania przez organ wątpliwości interpretacyjnych na korzyść strony, czy też zakaz domniemywania kompetencji organu administracyjnego.

Autor: adwokat Karol Szymańczyk